Valkenburgse Meer: oorzaak gevonden, aanleiding nog niet
Uit een tussentijds adviesrapport door onafhankelijk kennisinstituut Deltares blijkt dat de afschuiving van de kade bij het Valkenburgse Meer in de gemeente Katwijk veroorzaakt is door zettingsvloeiing. Dit verschijnsel treedt op wanneer een slappe zandlaag in beweging komt, waardoor de hoeveelheid water tussen de zandkorrels toeneemt en het zand gaat ‘stromen’. Net als bij drijfzand verliest de zandlaag dan al zijn sterkte. Het risico op zettingsvloeiing is groter bij steile hellingen. De directe aanleiding van deze zettingsvloeiing is vooralsnog onbekend.
Dijkgraaf Rogier van der Sande: “Het wegzakken van de kade door zettingsvloeiing lijkt gestopt, verwacht wordt dat de kade op sommige plekken nog deels gaat afkalven. De resterende kade ziet er vooralsnog sterk genoeg uit. De stabiliteit van de oevers van het Valkenburgse meer kunnen we nog niet garanderen. Activiteiten die een nieuwe aanleiding voor een instabiliteit kunnen zorgen, moeten daarom worden voorkomen zolang de huidige situatie nog niet helemaal duidelijk is.”
Maatregelen blijven van kracht
Het Hoogheemraadschap van Rijnland laat de huidige noodkering (rij met zandzakken) en de nooddam aan de noordzijde van het Valkenburgse Meer staan en blijft de situatie monitoren. Gezien de onzekerheid en de risico's adviseert Rijnland daarom de noodverordening nog in stand te houden en activiteiten in en op het meer en de oevers te verbieden. De Provincie Zuid-Holland is eigenaar van de weggezakte kade, zij zijn degene die zorgen voor het onderhoud en het herstel van de oever. Het Valkenburgse Meer ligt in de gemeente Katwijk, tegen de grens van de gemeente Wassenaar aan. Veiligheid en het voorkomen van wateroverlast staan dan ook voor beide gemeentes voorop. Iedere gemeente is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid binnen de eigen gemeentegrenzen. Dat betekent dat de gemeente Katwijk als bevoegd gezag verantwoordelijk is voor de veiligheid van inwoners, bezoekers, ondernemers en recreanten in en rondom het gebied van het Valkenburgse Meer. Om de veiligheid in het gebied als geheel te waarborgen, werken Katwijk en Wassenaar hierin nauw samen.
Zettingsvloeiing
Als gevolg van het uitstromen van de slappe zandlaag is ook de erboven gelegen bodem verschoven, waardoor de kade is weggezakt. Metingen van de bodem onder water wijzen erop dat de zettingsvloeiing inmiddels is gestopt en de slappe zandlaag niet meer in beweging is. Echter, zettingsvloeiing kan opnieuw optreden als de zandlaag weer in beweging wordt gebracht. Zolang er geen duidelijkheid is over hoe de zettingsvloeiing zich kan gaan ontwikkelen, mogen de andere oevers niet betreden worden.
Vervolgonderzoek
De provincie Zuid-Holland en de gemeente Katwijk hebben besloten om op korte termijn te starten met een vervolgonderzoek. De gemeente Wassenaar en het Hoogheemraadschap van Rijnland worden hierbij betrokken. Doel van het onderzoek is om in eerste instantie in kaart te brengen hoe veilig de huidige situatie is in en rondom het Valkenburgse Meer. Dit om duidelijkheid te geven aan direct betrokkenen, zoals de ondernemers, maar ook aan recreanten in het gebied. Ook de aanleiding van de afkalving wordt in dit onderzoek meegenomen. De noodverordening blijft in stand tot het vervolgonderzoek helderheid biedt over de veiligheid.